Vandaag mocht ik naar de recycling fabriek Morssinkhof – Rymoplast waar ik een rondleiding kreeg hoe ze van huishoudafval schone korrels maken die bedrijven kunnen kopen als grondstof voor plastic producten. In deze blog krijg je een kijkje in de keuken van hoe dat er nu aan toe gaat en ga ik op onderzoek uit: hoe duurzaam is gerecycled plastic nu echt? Moeten we niet gewoon een volledig zero-waste systeem worden?
Hoe werkt het recyclen precies?
Tijdens de rondleiding hebben we een hele boel gezien en vastgehouden. Dat begon op de ‘afvalberg’ zoals je die van TV kent. En dan is er al een 40-stappen sortering aan vooraf gegaan! Ik heb het geprobeerd op een versimpelde manier uit te werken door een tekening met nummers. Onder de afbeelding gaat de tekst door waar ik je uitleg geef over wat er bij welk nummer gebeurt.
De stappen hoe gerecycled plastic wordt gemaakt
Wanneer het binnenkomt bij Morssinkhof – Rymoplast vindt er een sortering middels 7 stappen plaats, op soort plastic en op kleur [1]. Hier komen vier kleurcategorieën uit: neutraal, wit, blauw en groen. Voor de Andrelon fles wordt de blauwe kleur gebruikt, dus die gaan we volgen. Middels een koud water bad [2] worden nog een keer soorten plastic gescheiden en de labels worden van de verpakking gewassen. Middels een warmwater bad [3] met zeep worden de lijmresten en andere onzuiverheden van het plastic gehaald. Hierdoor wordt het recyclaat hoogwaardiger en zuiverder waardoor de grondstof van betere kwaliteit is.
Het plastic wordt versnipperd tot stukjes [4], je ziet hier nog duidelijk de verschillende kleuren binnen de kleurcategorie. Bij de blauwe kleur zit bijvoorbeeld ook rood en paars. De snippers worden verwarmd [5] waardoor je een grote pasta krijgt, nu wordt het vermengt en krijgt de gelei een kleur; blauwachtig. Deze dikke pasta gaat door een machine met een filter, hier worden nog de laatste onzuiverheden verwijderd [6]. Doordat het door een filter wordt gedrukt blijft een een soort spaghetti over. Deze spaghetti wordt met een grote machine verknipt tot kleine stukjes [7].
Omdat het nog zacht en warm is, wordt het gelijk met koud water afgekoeld, hierdoor ontstaan balletjes. Deze worden gedroogd middels warme lucht [8]. Vervolgens gaan deze balletjes door een buis en die komt precies boven een ‘vul zak’ te hangen [9]. Wanneer een zak vol is, kan dit worden gekocht door een producent [10]. Het is nu een gerecyclede grondstof waar weer nieuwe producten/verpakkingen van gemaakt kunnen worden.
Lees ook: Dit is de reden dat je af en toe positief klimaatnieuws moet zien
Recycling kost ook energie en geeft ook uitstoot, blijft het ‘schoner’ dan nieuw?
Dat klopt! Al die machines, het warm water bad, het koelen en transporteren. Het is een flinke fabriek die zeker een grote voetafdruk heeft. Echter is het produceren van nieuw plastic 78% meer vervuilend! Dit cijfer is op basis van CO2 uitstoot. Zo lang wij ‘nieuwe’ producten (willen) kopen, moeten er nieuwe producten worden gemaakt. De vraag naar producten is zo groot, en dan is een product van gerecycled plastic dus echt een stuk duurzamer dan ‘virgin plastic’.
Hoe efficiënt is het recyclen? Gaat daar niet veel verloren?
Maud stuurde mij via Instagram een berichtje aan de hand van mijn story’s of plastic niet altijd ‘down-cycling’ is. Dat betekent dat een product per keer dat het recyclet wordt minder waard wordt. Dit was vroeger het geval, toen er nog geen kleur sorteren en geen ‘warm water bad’ werd gebruikt kon je van plastic alleen maar buizen maken voor in de grond; leidingen. Maar tegenwoordig wordt er ingezet op hoogwaardige sortering en filtering waardoor de kwaliteit van het recyclaat (de grondstof die je overhoudt aan het einde van het recyclen) hoog is. Zo kan er dus van een Andrelon fles een nieuwe Andrelon fles gemaakt worden. Echter is er wel een beetje energieverlies, de efficiëntie van deze recycling fabriek is tussen de 80-90% afhankelijk van het soort plastic.
Welke producten kunnen er gerecycled plastic worden?
Bij de fabriek in Heerenveen waar ik was wordt alleen plastic gerecycled. Dit komt binnen vanuit een sorteringscentrum. Nog een stap eerder zit het scheiden van afval in verschillende bakken en de na-scheiding door de fabriek. Er zijn dus al heel veel stappen gezet voor het hier in Heerenveen aankomt. Het belangrijkste is dat het product van één soort plastic moet zijn gemaakt. Als dat zo is, komt het door de sortering heen en kan het gerecycled worden. In deze fabriek worden vier soorten plastic gerecycled.
Jorren stelde ook een vraag via Instagram: “hoeveel procent van al het plastic afval kan daar worden gerecycled?” In principe kan al het plastic dat is gemaakt van hetzelfde materiaal worden gerecycled. Echter zijn folies en kleine stukjes plastic lastiger te recyclen. De efficientie van de fabriek in Heerenveen is best wel hoog omdat hier dus al veel sortering aan vooraf is gegaan, je houdt altijd wat verlies zoals hierboven al is aangegeven. Ongeveer 80-90% dus!
Kan er een 100% circulaire wereld komen waarin geen nieuw plastic meer wordt geproduceerd?
Op dit moment is dat niet mogelijk, en dat ligt niet aan de producenten maar aan de wet! Deze wet gaat over de veiligheid van voeding en het is heel lastig om plastic verpakkingen voor voedsel (en tandpasta tubes, die vallen ook in die categorie) te maken van gerecycled materiaal. “Alleen PET kan voedselveilig worden ingezet omdat er gebruik gemaakt kan worden van een statiegeldsysteem dat waarborgt dat enkel voedselverpakkingen in de kringloop worden gebruikt”. Verder is het nu niet mogelijk omdat, zo vertelde Lars van Zutphen van Morssinkhof – Rymoplast, er niet genoeg afval is. Op dit moment wordt ook al plastic uit andere landen geïmporteerd om dat te kunnen recyclen. Ik kon me dat niet voorstellen, maar hij is de man van de cijfers, dus hij zal het wel weten!
Samenwerken is ‘key’
Lars benadrukte dat deze fabriek alleen kan draaien omdat er samenwerkingspartners zijn. Sinds 2017 is IKEA bijvoorbeeld voor 15% aandeelhouder van Morssinkhof – Rymoplast. Ze werken ook nauw samen met het sorteringscentrum, de fabriek is hier zelfs naast geplaatst zodat het logistiek allemaal een stuk makkelijker is. Ook werken ze met klanten zoals Unilever samen die afspreken een minimale productie af te nemen. Alle drie de bedrijven moeten elkaar kunnen vertrouwen om de cirkel rond te maken, om circulair te kunnen produceren. En dat doen ze! Ik vind dit echt een fantastisch voorbeeld!
Is gerecycled plastic écht duurzaam?
JA! Het is echt duurzamer dan nieuw plastic. Echter hebben we nog steeds veel te veel onnodig plastic in de wereld, en dat kan dus minder. Maar als we dan toch plastic gebruiken (of nodig hebben), kies dan voor een product dat 100% gerecyclebaar is en wat gemaakt is van gerecycled plastic.
Heb je nog vragen over gerecycled plastic die niet zijn behandeld in deze blog? Laat het hieronder weten in een reactie, dan ga ik proberen het zo goed mogelijk te beantwoorden (eventueel met mijn hulplijn Lars!).
Disclaimer: Deze blog is middels een betaalde samenwerking geschreven met Unilever. Er zijn geen correcties uitgevoerd en ik heb zelf mij mogen uiten op de manier hoe ik dit heb gedaan.