Greenwashing; een term die je vast en zeker al eens voorbij hebt zien komen. Je zal wellicht weten dat het ook niet bepaald goed is voor het milieu, maar wat is het nou precies? Deze vraag gaan we eens onder de loep nemen in dit artikel. Maar ook hoe je greenwashing kan herkennen en tips en tricks zodat jij niet meer voor deze misleidende praatjes zal vallen.
Greenwashing: Wat is het?
Laten we eerst de letterlijke vertaling van greenwashing er eens bijpakken: Groenwassen. Dat zegt ons al best veel over de definitie van het begrip. Greenwashing is iets ‘groener’ en duurzamer maken dan het daadwerkelijk is. Vooral grote bedrijven hebben er een handje van om zich met greenwashing bezig te houden. In feite is het een marketingtruc waardoor bedrijven een stuk groener uit de verf komen dan ze daadwerkelijk zijn, vaak vanuit eigen commerciële gewin. Dit hoeft overigens niet alleen met duurzaamheid te maken te hebben, maar kan ook spelen rondom maatschappelijke thema’s. Greenwashing komt voor op verschillende manieren:
1. Verborgen trade-off
Dit houdt in dat een bedrijf zich vooral focust op een bepaalde duurzaamheidsfactor, bijvoorbeeld het gebruiken van gerecycled materiaal in de verpakking, en andere dingen juist verzwijgt. Op deze manier lijkt het erop dat het bedrijf zich heel erg inzet voor duurzaamheid, terwijl het eigenlijk maar een klein speerpunt is.
2. Geen bewijs leveren of gewoon liegen
Een bedrijf wat van alles claimt wat betreft duurzaamheid, maar waar je vervolgens niets over kan vinden in hun documentatie of op de website. Dit doet de greenwashing alarmbellen zeker rinkelen! Ook claimen bedrijven weleens gebruik te maken van keurmerken die helemaal niet bestaan. Dit is ook altijd goed om even te checken. De meeste termen rondom duurzaamheid zijn ook niet beschermd, dus een bedrijf kan gemakkelijk van alles claimen.
3. Vaag blijven
En vooral heel brede begrippen gebruiken die alsnog niet zoveel zeggen over de daadwerkelijke duurzaamheid van het product.
Hoe herken je greenwashing?
Het is voor bedrijven dus ontzettend gemakkelijk om aan greenwashing te doen en voor de gemiddelde consument ook lastig om hier goede keuzes in te maken. Want laten we eerlijk zijn; lang niet iedereen doet research naar greenwashing of is zich er zelfs maar bewust van op welke gewiekste manieren bedrijven het toepassen. Daarom een paar tips om greenwashing te herkennen:
- Het bedrijf belicht vooral kleine, duurzame acties die het doet zonder echt concreet te zijn naar de rest van de activiteiten en investeringen.
- Je kan nergens informatie vinden over bijvoorbeeld de uitstoot van het bedrijf. Ook staan er nergens bewijzen voor wat het bedrijf claimt te doen. Het lijkt allemaal nogal geheimzinnig.
- Het bedrijf verwijst naar keurmerken. Helaas is dit nog geen garantie dat het ook daadwerkelijk een verantwoord product is. Bedrijven kunnen keurmerken bijvoorbeeld zelf maken, er is weinig strenge controle op keurmerken en of bedrijven zich hier wel aan houden. (Bron: Milieudefensie)
Voorbeelden van greenwashing
Een paar concrete voorbeelden van bedrijven die zich groen voordoen, maar waarvan het tegendeel waar is:
Shell
Het is vast geen verrassing dat Shell bovenaan dit lijstje staat, zeker gezien ze de uitspraken van de rechter rondom hun beleid negeren en in hoger beroep gaan. Shell claimt hard bezig te zijn met verduurzamen, maar de acties van het bedrijf duiden juist op het tegendeel. Shell investeert namelijk nog steeds voor 80% in olie en gas en stoot de komende jaren meer CO2 uit dan 127 kolencentrales bij elkaar! BIzar toch?! Typisch geval van greenwashen, al zeg ik het zelf.
Albert Heijn
Ook Albert Heijn doet zich groener voor dan ze daadwerkelijk zijn. Voor de vierde keer op rij is de keten uitgeroepen tot meest duurzame supermarkt, maar er is nog veel te verbeteren wat dat betreft. Albert Heijn verpakt het grootste deel van de producten nog steeds in triple plastic verpakte producten, verkoopt nog steeds bespottelijk goedkope kiloknallers en gebruikt ook keurmerken die helemaal niet zo duurzaam zijn als dat ze lijken. Een voorbeeld hiervan is hun eigen ‘beter voor…’ keurmerk. Erg creatief zelf bedacht en niemand bij Albert Heijn schijnt te weten waar dit keurmerk nou eigenlijk voor staat. Ook de eisen om aan dit keurmerk te voldoen, zoals een vogelhuisje of borstel ophangen, lijken niet aan strenge eisen te hoeven voldoen en niets te maken te hebben met ‘beter voor’ boer, milieu of dier. Het is dus meer reclame dan een keurmerk.
Wil je hier nou meer over weten? De keuringsdienst van waarde heeft een interessante aflevering opgenomen over de greenwashing van Albert Heijn. Je kunt de aflevering hier terugkijken. Voor meer informatie over greenwashing in de supermarkt, check dan dit onderzoek van de consumentenbond.
Kleding van grote fashion ketens
Grote fashion, zoals H&M en Zara ketens zijn druk bezig met het opzetten van duurzame kledinglijnen. Klinkt mooi toch? Helaas valt dit best wel tegen. Dit is echter maar een klein deel van het aanbod wat je bij deze winkels kan kopen. Het grootste deel van de kleding is nog steeds de oude vertrouwde fast fashion. Ook staat de duurzaamheid van deze kledinglijnen ter discussie, want is het wel zo duurzaam? En hoe zit dat dan met microplastics? Deze maand (oktober) komen er elke week nieuwe blogs online met betrekking tot duurzaamheid en kleding, dus als je hier nieuwsgierig naar bent, stay tuned!
Greenwashing bij je bank of energieleverancier: ING & Vattenfall
ING heeft ook een mooi staaltje greenwashing laten zien. Als je op de website van de bank kijkt lees je allemaal mooie plannen omtrent het thema duurzaamheid, maar helaas blijkt dit niet helemaal uit de acties en beleidsplannen van de ING zelf. Als je hier meer informatie over wilt, kijk dan op de Eerlijke Geldwijzer of lees deze blog. Ook in het geval van energieleveranciers, die vaak claimen duurzaam bezig te zijn met het leveren van groene stroom. Uit onderzoek van de Consumentenbond blijkt echter dat 20 van de 34 onderzochte bedrijven grijze stroom verkochten als groen en dus een onvoldoende kregen. Voorbeelden hiervan zijn: EnergieDirect, Essent en Vattenfall.
Tips tegen greenwashing
Laten we voorop stellen; als consument is het lastig om concreet iets tegen greenwashen te doen. Er zou vooral vanuit bijvoorbeeld de politiek veel strengere regels moeten worden opgesteld over het gebruiken van termen rondom duurzaamheid en vooral ook het bedenken van keurmerken. Hier zouden veel hardere eisen voor moeten zijn en er moet beter gecontroleerd worden op de handhaving ervan.
Toch zijn er ook wel dingen die je als consument zelf kan doen. Hier geef ik je 4 tips:
- Het belangrijkste: Kiezen met je portemonnee. Je kan als consument duidelijk maken waar je voor staat door duurzame keuzes te maken. Doe research over wat echt groene bedrijven zijn en welke producten je het beste kan kopen en welke diensten je het beste kan afnemen. Hier bij Happy Times Magazine bieden we je daarbij graag een helpende hand.
- Is een merk niet transparant genoeg over duurzaamheid? Stel dan vragen. Krijg je hier geen antwoord op, dan weet je al genoeg!
- Gebruik de volgende vuistregel: Als een product erg goedkoop is, is het vaak gewoon niet duurzaam.
- Wees niet te streng voor jezelf. Het is nou eenmaal een lastig onderwerp, en zoals ik gemerkt heb tijdens het schrijven van dit artikel trek je echt een soort beerput open als je dieper in het onderwerp greenwashing duikt. Je moet het vooral niet te perfect willen doen, want dat gaat gewoon niet. Probeer keuzes te maken op basis van wat jij zelf belangrijk vindt (natuurlijk, vegan, dierproefvrij?) en ga daar dan voor!
Zo, dit was vast een hele zit. Ben je helemaal tot het einde van het artikel gekomen en wil je er meer over weten? Duik dan eens in het onderwerp, want er is zoveel over te vinden! Ik kan je garanderen; je komt voor verrassingen te staan! Bedrijven en leveranciers nemen soms echt een loopje met de consument als het gaat om het vergroenen van hun werkelijke activiteiten. Het is goed om je hier bewust van te zijn! Heb je nog vragen of iets toe te voegen? Laat het ons dan vooral weten in de comments of op Instagram.