Soms begrijp ik de wereld niet. En mijn begrip wordt er niet groter op als ik te veel naar talkshows kijk. Vooral als die talkshows ook nog eens commentaar op andere talkshows gaan geven, raak ik de draad soms helemaal kwijt.
Zo liet Alexander Pechtold, voormalig voorman van D’66, onlangs in een talkshow weten dat hij nog liever naar een leeg aquarium keek dan naar B&B Vol Liefde. Ja, mensen moeten in talkshows -en niet alleen daar- van de gekste dingen iets vinden en er een mening over hebben. De dag daarop kreeg hij voor deze opmerking in een andere talkshow de volle laag van Johan Derksen en René van der Gijp. Dat had Pechtold niet moeten zeggen. Pechtold, toonde maar weer eens zijn ware aard, had geen flauw benul van wat er onder het volk leeft, hij snapte er niets van, bladibladibla.
Je komt tegenwoordig blijkbaar al in een kwaad daglicht te staan als je B&B Vol Liefde niet liefdevol omarmt en niet met het volk mee kraait. Kijk naar B&B, verdomme! En genieten zul je! En als je het niks vindt, dan snap je geen bal van de samenleving.
Nou is het waar dat het volk vreemde voorkeuren heeft. Het volk is in ieder geval meer geïnteresseerd in de ontwikkelingen in B&B vol liefde – wie doet het met wie- dan bijvoorbeeld in klimaat of natuurbehoud. Deelnemers aan B&B -ja, ik heb het ook heus wel eens gezien- hebben het in ieder geval nooit over klimaatcrisis, de kwaliteit van ons grondwater, de vraag wat we met AI aan moeten, of het belang van kunst en cultuur als verbindend element in de samenleving. Je hoort ook nooit eens iemand over een mooi boek of een goed concert.
Of ik net als Pechtold liever naar een leeg aquarium kijk dan naar B&B Vol Liefde durf ik niet te zeggen. Maar na een kwartiertje geneuzel over de prachtige plek, dat wááánzinnige uitzicht, en het al dan niet iets voelen groeien, heb ik het wel gezien. Ook ik zal dus wel niets van de samenleving snappen.
En ook volgens de nieuwe coalitie is het volk slechts in één ding geïnteresseerd: niet in klimaatcrisis of kunst en cultuur maar in de vraag hoe we asielzoekers zo snel mogelijk het land uitkrijgen. Tja, als je dat maar lang genoeg roeptoetert, dan gaat iedereen vanzelf geloven dat dat de oplossing voor alle problemen is. Als Duitsland weer grenscontroles invoert, applaudisseert onze regering. We willen zelfs een asielcrisis uitroepen, en om dat voor elkaar te krijgen schroomt deze coalitie er niet voor om het parlement buitenspel te zetten. Van alle crises die er zijn, klimaat, landbouw, Oekraïne, onderwijs, zorg, you name it, vinden we het asielprobleem het aller- allerbelangrijkst. Zouden ze werkelijk zelf denken dat dat de hoogste prioriteit heeft voor de toekomst van ons land? Je mag hopen dat er meer verstand in deze coalitie zit.
Crisis what crisis? Er worden vreemde prioriteiten gelegd. En die liggen meestal niet bij het aanpakken van de oorzaken, maar bij brandjes blussen bij symptomen. Dus niet zoeken naar oplossingen voor armoede en het door klimaatrampen en oorlogen steeds onleefbaarder worden van Afrika of Azié, maar zorgen dat ‘gelukszoekers’ uit die contreien er bij ons niet inkomen. Niet de stikstofuitstoot drastisch naar beneden duwen, maar morrelen aan de wetgeving, zodat onze koeien nog precies hetzelfde aantal vlaaien kunnen blijven draaien.
Soms moet ik in deze tijden denken aan een beroemde uitspraak van mijn held Winston Churchill. Tijdens de tweede wereldoorlog werd er in Engeland vanzelfsprekend op van alles en nog wat bezuinigd, want de oorlog had de hoogste prioriteit. Churchill had echter grote moeite met bezuinigingen op kunst en cultuur. Misschien leefde er onder het volk een andere mening, maar in dit geval had Churchill daar maling aan. Toen hij over zijn kunst en cultuurstandpunt van de oppositie kritiek kreeg, was volgens de overlevering zijn fenomenale antwoord: ‘What else are we fighting for?’ Ik denk niet dat je zo’n uitspraak snel zult horen uit de mond van onze huidige minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Eppo Bruins. Maar ja, Eppo Bruins is dan ook geen Winston Churchill.
De Amerikaanse klinisch psycholoog Maslow ontwikkelde in de oorlogsjaren een beroemd geworden prioriteiten volgorde, die voor elk mens opgaat: de behoeftepiramide. De basis, het belangrijkst, zijn je lichamelijke behoeften. Zonder gezondheid, voedsel, schone lucht valt er nou eenmaal niets te willen en is leven niet mogelijk. Daarna volgen veiligheid en zekerheid, dan sociale contacten, en vervolgens erkenning en waardering en tenslotte zelfverwezenlijking. Kijk, misschien valt er wel iets op af te dingen maar daar kunnen we iets mee.
Kunnen we zo’n piramide van behoeften en prioriteiten ook niet voor Nederland, en vooruit, voor Europa en de wereld opstellen? Jawel, lijstjes zijn leuk. Ik ben er dol op. Daar gaat ie, hier is mijn eigen prioriteitenlijstje.
De grootste prioriteit zou op de eerste plaats liggen bij klimaat, natuur en milieu. Zonder dat houdt alles op te bestaan, dan kunnen we wel inpakken. Daarna Oekraïne en Europese veiligheid. Met oorlog in Europa zitten we ook flink in de problemen en is onzekerheid en onveiligheid troef. Op drie Europese samenwerking. Als we de problemen niet gezamenlijk aanpakken zijn we reddeloos verloren. Op vier onderwijs. Als we de wereld beter willen maken moeten we investeren in onderwijs voor toekomstige generaties.
Verdomd, als ik goed kijk volg ik toch aardig de behoeftepiramide van Maslow, ook al gaat het niet over mijn persoonlijke behoeften, maar die van een heel land of continent. Even snel opzoeken of mijn prioriteitenlijstje overeenkomt met dat van de kiezers bij de laatste Europese verkiezingen. Eens googelen, wat vonden die de belangrijkste verkiezingsthema’s?
Als je naar de prioriteiten van stemmers kijkt, dan stond op één migratie en vreemdelingenbeleid, en op twee terreurbestrijding. Natuur- en milieubeleid stonden slechts op plaats zeven en acht. Niks oorzaken aanpakken maar symptoombestrijding en dweilen met de kraan open.
Zo zie je maar weer, het volk volgt een geheel ander prioriteitenlijstje dan dat van mij en Maslow. Inderdaad, Johan Derksen zal ongetwijfeld vinden dat ik en Maslow niet weten wat er onder het volk leeft. Maar volgens mij zou politiek bedrijven meer te maken moeten hebben met visie en weten waar je naartoe wilt, dan opportunistisch de stem van het volk volgen.
We zitten opgezadeld met een overheid die de ogen sluit voor de toekomst en terugverlangt naar een Nederland dat nooit heeft bestaan. Een Nederland dat niets te maken had met mondiale ontwikkelingen, internationale organisaties en verdragen, een land zonder buitenlanders dus, waar industrie en landbouw als enige verplichting hadden zo hard mogelijk door te groeien. Een Nederland zonder stikstof- en biodiversiteitsramp, een land dat geen grondwaterprobleem had, en geen behoefte aan schone, duurzame energie. Je zou haast zeggen: welkom in de jaren vijftig. En ik maar denken dat regeren over toekomstvisie gaat.
We hebben nu misschien dan wel een overheid die op bijval van Johan Derksen kan rekenen omdat ze blijkbaar weten wat er onder het volk leeft, maar daar komen we ook geen steek verder mee. Terug naar vroeger en in zichzelf gekeerde navelstaarderij, daar zijn we mooi klaar mee.
Het is hopen op betere tijden. Weten wat er onder het volk leeft is handig, maar geen uitgangspunt voor verstandig regeringsbeleid. Dus beste coalitie, stop met terugverlangen naar een niet bestaand verleden. Weg met die struisvogelpolitiek en trek die kop uit het zand, want het kan nog: laten we niet achteromkijken en nostalgisch terugverlangen naar een verleden dat nooit meer terugkomt, maar laten we vol goede moed vrolijk voorwaarts gaan op het pad van energietransitie en natuur- en klimaatherstel.
Regeren is immers vooruitzien.
Bron: Hart van Nederland 31-5-2024
Geïnteresseerd in meer politieke columns? Lees hier de column van Maartje Bregman.